پارچه نسوز ، پارچه ای است که از الیاف های فایبرگلاس، آرامید یا کولار، گرافیت ، فایبر سرامیک و … ساخته می شوند، و با توجه به الیافی که در این پارچه ها به کار رفته است دارای مقاومت حرراتی و کاربردهای متعدد و مختلفی است.
پارچه های نسوز دارای مقاومت حرراتی بسیار زیادی هستند و همان طور که از نام آن ها پیداست غیر قابل سوختن و اشتعال هستند به طوری که حتی اگر در دمایی بالاتر از دمای آستانه ی تحمل شان قرار گیرند، بدون این که شعله ور شوند کم کم تجزیه و متلاشی می شوند.
جالب است بدانید که برخی از الیاف های پارچه های نسوز مقاومت بسیار بالایی در برابر اشتعال دارند و به گونه ای هستند که می توانند خود را خاموش کنند که از جمله ای این الیاف ها می توان به پلی استرهای خاص، الیاف شیشه، الیاف های مداکریلیک و برخی ترکیب های دیگر اشاره کرد.
عواملی که در غیر قابل اشتعال بودن پارچه های نسوز دخیل هستند وزن و بافت پارچه های نسوز است، همچنین به دلیل این که پارچه های نسوز از الیاف طبیعی مانند پشم و ابریشم ساخته می شوند آتش زدن آن ها دشوار است و حتی اگر شعله ور هم شوند به آهستگی می سوزند و همان طور که گفتیم در برخی موارد این قابلیت را دارند که خود را خاموش کنند.
کارخانه های نساجی برای بهبود کیفیت پارچه های نسوزی که تولید می کنند از ترکیب الیاف طبیعی و الیاف مصنوعی استفاده می کنند ، اما اگر نمی توانید طبیعی بودن یا مصنوعی بودم الیاف پارچه ی نسوز را تشخیص دهید می توانید از یک راه ساده برای تشخیص طبیعی بودن یا مصنوعی بودن الیاف پارچه استفاده کنید، تکه ای از پارچه را بسوزانید، اگر پس از سوختن پارچه به صورت پودر در آمد، الیاف آن طبیعی است. اما اگر پس از سوختن الیاف پارچه به صورت گوله در آمد، جنس الیاف پارچه از مواد نفتی و پارچه ی مورد نظر دارای الیاف مصنوعی است.
خصوصیات پارچه های نسوز
پارچه های نسوز در کنار خاصیت غیر قابل اشتعال خود ویژگی هایی دارد که آن ها را از سایر انواع پارچه مجزا می کنند ، که از جمله ای خصوصیات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پارچه های نسوز ضد اسید و باز هستند
- دارای انعطاف پذیری بالایی هستند
- توانایی تحمل دمای بالا تا ۱۵۰۰ درجه سانتی گراد را دارند
- ضد روغن هستند
- این نوع پارچه ها مقاومت بالایی در برابر حرارت، سایش، جریان، کشش و فشار از خود نشان می دهند.
- پارچه های نسوز به دلیل مقاومت بالایی که دارند در عایق بندی دیگ های بخار، ساختمان ها و کارخانجات، نیروگاه های برق، عایق کاری تاسیسات و لوله ها کاربرد دارند.
پارچه های نسوز پر کاربرد
پارچه های نسوز انواع مختلفی دارند که هر کدام با توجه به ویژگی که دارند در موارد خاصی مورد استفاده قرار می گیرند . برخی از این نوع پارچه ها نسبت به سایر انواع پارچه های نسوز کاربردهای بیشتری دارند که از جمله ی این پارچه های نسوز پر کاربرد می توان به آرامید، فایبر گلاس و سرامیکی اشاره کرد.
انواع پارچه های نسوز
پارچه های نسوز از جمله پارچه هایی هستند که به دلیل مقاومت بالا و منحصربفردی که دارند در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و می توانند در صورت وقوع حادثه آسیب های مختلف را به حداقل برسانند. البته پارچه های نسوز انواع مختلفی دارد که هر کدام مزایا، معایب و ویژگی های خاص خود را دارند که در ادامه قصد داریم انواع پارچه های نسوز را به همراه ویژگی هایی که دارند مورد بررسی قرار دهیم.
آزبست
یکی از انواع پارچه های نسوز پارچه های ازبست هستند که از جنس الیاف آزبست تولید شده اند، پارچه آزبست دارای عرضی ۳ تا ۱۰۰ سانتی متری است و همچنین دارای ضخامت های ۱، ۱٫۵، ۲ و ۳ سانتی متری است.
پارچه های آزبست بسته به گریدی که دارند دارای مقاومت حرراتی ۲۶۰ تا ۶۵۰ درجه سانتی گراد است. پارچه های آزبست هر سالانه در مقیاس بالا و کیفیت مناسب در ایران تولید می شود و به سایر کشورها صادر می شود. نکته ی بعدی در مورد پارچه های ازبست این است که این پارچه ها دارای کاربرد متعددی هستند و از جمله کاربردهای آن می توان به تهیه ی لباس ها و دستکش های صنعتی نسوز، عایق کاری و حررات گیری تاسیسات ساختمانی، کارخانه ها و دیگ های بخار اشاره کرد.
سیلیکون
پارچه ی سیلیکونی از جمله پارچه های نسوزی است که فروش بسیار بالایی دارد و دارای دو نوع پارچه ی نسوز دو رو سیلیکون و پارچه ی نسوز یک رو سیلیکون است. ساختار و بافت پارچه های نسوز سیلیکونی از لاستیک سیلیکون و پارچه ی فایبر گلاس است.
پارچه های سیلیکونی دارای ضخامت ۰٫۲ تا ۵ میلی متری است که دارای مقاومت حرراتی تا ۳۵۰ درجه سانتی گراد هستند . از جمله کاربردهای پارچه های نسز سیلیکونی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولید نوارد نقاله ی نسوز
- تولید پرده های حرراتی کوره های القایی و صنعتی
- محافظ و عایقی در برابر روغن داغ
- تولید و ساخت لباس ها، دستکش های نسوز و کیسه های نسوزی که در صنعت و آتش نشانی کاربرد دارند.
- ساخت منهول که در نیروگاه ها، پتروشیمی، سکوها و مخازن نفتی کاربرد دارند
پارچه های نسوز سیلیکونی به عنوان بسط غیر فلزی: پارچه های سیلیکونی دارای ویژگی هایی همچون مقاومت بالا در برابر حررات، خوردگی و قابلیت ارتجاع عالی و مناسبی که دارند در مواردی همچون صنایع آهن، فولاد، مهندسی شیمی، سیمان و صنعت نفت کاربرد دارد. همچنین به دلیل این که در برخی از صنایع از بسط فلزی برای لوله ها استفاده می شود این کار موجب انبساط در اتصال و یا گسترش گرما می شود و این موجب اسیب زدن به لوله ها می شود برای جلوگیری از این آسیب ها می توان از پارچه های نسوز سیلیکونی به عنوان اتصال انعطاف پذیر لوله ها استفاده کرد.
پارچه های نسوز سیلیکونی به عنوان عایق الکتریکی: پارچه های سیلیکونی به دلیل مقاومت بالایی در برابر ولتاژهای بسیار بالا دارند در برخی موارد به عنوان عایق الکتریکی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین این نوع پارچه های سیلیکونی برای دستکش های عایق، پارچه های عایق و … مناسب هستند.
سرامیکی
وعی دیگر از پارچه های نسوز پارچه های سرامیکی هستند که از نخ های سرامیکی ساخته می شوند و در ماشین های بافندگی تاری- پودی بافته می شوند. همچنین در برخی موارد برای افزایش استحکام پارچه های نسوز سرامیکی از رشته های فلزی و فیلامنت های شیشه ای استفاده می شود. پارچه های سرامیکی دارای عرض یک متری و ضخامت های ۰٫۵ تا ۳ میلی متری است اما به دلیل این نوع پارچه ها از نخ های نسوز بافته می شوند قابلیت این را دارند که در ابعاد متفاوتی تولید شوند ، همچنین پارچه های نسوز سرامیکی به طور استاندارد در طول های ۳۰ متری نیز تولید می شوند.
پارچه های نسوز سرامیکی از جمله پارچه هایی هستند که در سخت ترین شرایط مکانیکی، الکترونیکی و حرراتی مورد استفاده قرار می گیرند و دارای ویژگی هایی همچون:
- انتقال حررات کم
- وزن کم
- انعطاف پذیری بالا
- پارچه های سرامیکی پر دوام هستند و عمر مفید بسیار بالایی دارند
- در برابر حررات بالا مقاوم هستند
- پارچه های نسوز سرامیکی در برابر مواد شیمیایی به جز اسید فسفریک و هیدروفلریک مقاوم هستند
- این نوع پارچه ها در برابر فشار الکترونیکی و سایش نیز مقاوم هستند
- مقاومت در برابر شوک های حرراتی
است.
پارچه های نسوز سرامیکی این امکان را به مهندسان و طراحان می دهند که راه حل های جدیدی در حررات های بالا برای مسائلی که پیش رو دارند خلق کنند ، به همین دلیل پارچه های سرامیکی دارای کاربردهای متنوعی است که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از پارچه های نسوز سرامیکی به عنوان استر در کوره ها استفاده می شود
- برای لایه ی رویی انواع کابل های فلزی از پارچه های نسوز سرامیکی استفاده می شود
- استفاده در انواع واشرهای آب بندی و درزگیرها
- پارچه های نسوز سرامیکی می توانند به عنوان تقسیم کننده ی فضای داخلی کوره مورد استفاده قرار گیرند.
- برای لایه رویی محافط انواع لوله ها از پارچه های سرامیکی استفاده می شود
- برای این که در هنگام کار با مواد جوشکاری و یا مواد مذاب خطر پاشش ذرات کاهش یابد از پارچه ی نسوز سرامیکی به عنوان پوشش مقاوم استفاده می شود.
- استفاده در تولید انواع پوشاک و لایه های محافظ
- استفاده به عنوان محافظ در ، در ورودی کوره ها
نکته ی آخر در مورد پارچه های سرامیکی، ریسک خرید این نوع پارچه ها است. در هنگام خرید پارچه های نسوز سرامیکی باید با تمام خصوصیات و ویژگی ها و کاربردهای پارچه های اشنا باشید، در صورت آشنایی با این موارد ریسکی در خرید شما وجود نخواهد داشت، اما اگر با هر یک از این موارد آشنا نیستید امکان انتخاب پارچه سرامیکی بی کیفیت وجود دارد و این کار موجب از دست رفتن سرمایه ی شما و پایین آمدن بازده ی کاری شما خواهد شد.
سیلیکا
نوع دیگری از پارچه های نسوز، پارچه سیلیکا هستند ، این پارچه ها به دلیل این که دارای مقاومت حرراتی بسیار بالایی هستند و می توانند درجه ی حررات مداوم ۹۰۰ درجه سانتی گراد و درجه ی حررات لحظه ای تا ۱۴۰۰ درجه سانتی گراد را تحمل کنند در تولید راکت و موشک در صنایع هوا فضا کاربرد دارند. از جمله دیگر کاربردهای این نوع پارچه های نسوز می توان به جمع آوری گرد و غبار و تجهیزات تصفیه و همچنین استفاده در تجهیزات آتش نشانی و حفط حررات مواد اشاره کرد.
برزنت نسوز
یکی از شناخته شده ترین برزنت های ضد آتش پارچه ی برزنت نسوز است که از جنس الیاف فایبرگلاس ساخته می شود ، این نوع پارچه های نسوز مقاومت مکانیکی بسیار خوبی دارند و می توانند تا ۵۰۰ درجه ی سانتی گراد درجه ی حرراتی را تحمل کنند از جمله کاربردهای این نوع پارچه ها می توان به استفاده به عنوان عایق و لایه ی محافظ جوشکاری در صنایع ساختمانی ، عایق پشتبیان کوره و عایق کاری قالب ها در صنایع ریخته گری اشاره کرد.
فایبرگلاس
نوعی دیگر از پارچه های نسوز، پارچه های فایبرگلاس هستند که همان طور که از نام آن ها پیداست از جنس الیاف فایبرگلاس ساخته شده اند و می توانند دمای بین ۴۲۰ تا ۵۶۰ درجه ی سانتی گراد را تحمل کنند ، نوعی دیگر از پارچه های فایبرگلاس یعنی فایبر فلون نیز می توانند دمای منفی ۷۳ تا مثبت ۲۸۰ درجه ی سانتی گراد را تحمل کنند. یعنی کاملا ضد آتش هستند.
